Galatasaray’ın Şampiyonluk Şansı Üzerine (2018/19 Sezonu)…

(Biraz matematik, biraz istatistik)

Geçen yıl yaptığım analizde ilk yarıyı ikinci bitiren Galatasaray’ın Şampiyonluk şansının istatiksel/matematiksel açıdan hayli olası olduğunu belirtmiştim. Aynı analiz yöntemi ile 2018/19 sezonu ilk yarı sonuçları üzerinden duruma bakalım.

Yöntemimizi kabaca şu şekilde açıklayalım. Bir öğrenci girdiği matematik sınavlarından şimdiye kadar daima 80-100 arasında not almakta ise, beklentimiz bundan sonraki sınavlarında da alacağı notun 80 ile 100 arasında olmasıdır. Elbette çeşitli nedenlerle bu öğrenci gireceği ilk sınavda 80’in altında bir not da alabilir. Bu bir olasılıktır, ama geçmişte aldığımız örnek sayısı (bu misalde girilmiş olan benzer sınav sayısı) ne kadar fazla ise, teknik olarak bu olasılık o kadar düşük olacaktır.

Bu amaçla 2000-2001 sezonundan itibaren ilk yarı ve sezon sonu sonuçlarına bakarak, geçmişte neler olmuş, sonuçlar yine aynı dağılımlar içinde kalırsa nasıl bir sonuçla karşılaşırız bunu anlamaya çalıştım.

Bakacağımız temel veriler şunlar olacak;

1.       İlk yarı sıralamasının önemi

2.       Lider ile olan puan farkının önemi

3.       İlk yarı ve ikinci yarı puanlarının önemi

4.       Şampiyonluk puanları

5.       Bu sezon lig daha çekişmeli mi ?

6.       Fikstür avantaj/dezavantajı

7.       Şampiyonluk alışkanlığı

Şimdi bu verileri teker teker inceleyelim.

1.    İlk yarı sıralamasının önemi: Son 18 sezonda ilk yarıyı lider bitiren takımlar 8 kez (% 44) ipi önde göğüslemişler. Bunu başaranlar 3’er kez FB ve GS ile 2 kez de BJK. 10 kez de ilk yarıyı lider bitirenler şampiyon olamamışlar. Lider bitirdiği halde şampiyon olamayanlar arasında 3 kez FB, 2 kez Sivas ve Başakşehir ve birer kez de GS, BJK, Trabzon (tartışmalı sezon) bulunuyor. Son iki yıl Başakşehir’in ilk yarıyı lider bitirmesine karşın şampiyon olamadığını hatırlayalım.

Bu dönemde ilk yarıyı ikinci bitiren 5 takım (% 28) şampiyon olmuş. İkişer kez GS ve FB, bir kez de BJK.

Yine dört sezonda da ilk yarıyı üçüncü bitiren 4 takım (% 24), 1 kez FB, 2 kez GS ve 1 kez de Bursa şampiyon olmuşlar.

İlk yarıyı 4.cü veya 5.ci bitiren hiçbir takım şampiyon olamamışken, 2008-09 sezonunda BJK ilk yarıyı 6’ncı bitirmesine karşın şampiyon olmuş.

2.       Lider ile olan puan farkının önemi: Geriden gelenlerin şampiyon olduğu 10 sezonda, 1 ile 9 puan arasındaki farklar kapatılabilmiş. FB 2010/11 Sezonunda Trabzon ile olan 9 ve 2003/04 sezonunda BJK ile olan 8 puanlık farkları kapatabilmiş.  Keza BJK da 2008/09 sezonunda Sivas ile olan 6 puan farkı kapatabilmiş. GS’ın en fazla fark kapatıp şampiyon olduğu sezon 2005/06. Bu sezonda GS, FB ile olan 4 puanlık farkı kapatabilmiş.

Şampiyonluk ipini göğüsleyen ve ilk yarı lideri olmayan takımlar, üstlerinde birden fazla takım olduğu durumlarda da oldukça yüksek toplam puan farkını bile kapatabilmişler. Örneğin BJK 2008/09’da 16 puanlık ve FB 2010/11’de 13 puanlık toplam farkları kapatmış.

3.       İlk yarı ve İkinci yarıda alınan puanların önemi: Son 18 sezonun 13’ünde şampiyon takımlar ilk yarıda topladıkları puandan fazlasını toplayarak başarılı olmuşlar. 1 kez ilk yarı toplanan puanın aynısı ile, dört kez de ilk yarıda toplanan puandan daha azıyla şampiyon olunmuş. İkinci yarıda daha az puan toplanarak şampiyon olunan sezonların üçünde sezonun ilk yarısında 40’ın üzerinde puan toplanmış. 2006/07 sezonunda FB şampiyon olurken ilk yarı 37 puan elde ederken, ikinci yarıda 33 puan toplamış ve 70 puan ile şampiyon olmuş. Bu en düşük puan ile şampiyon olunan sezon.

Öte yandan Başakşehir, son iki sezonun ikinci yarılarında düşük puan toplayabilmiş. 2016/17’de 34, 2017/18’de ise 36 puan.

Son 18 yıla baktığımızda ilk yarılarda ikinci takım 30 ve üstü puan toplamış. Bu sezon ilk kez ikincilik 29 puan ile gerçekleşti.

4.       Şampiyonlar kaçar puan topladı: 2002/03 sezonunda BJK 85 puan ile şampiyon olurken, 2006/07 sezonunda ise FB 70 puan ile şampiyon olmuştu. 18 sezonun ortalaması 77 puan. Şampiyonların ilk yarıda en az 31 en çok 43 puan (ortalaması 37 puan) aldığı görülürken, ikinci yarıda topladıkları puanlar en az 33 en çok 49 (ortalaması 40 puan) arasında.

En yaygın şampiyonluk puanları 77 üç kez, 79, 76, 75 ve 71 ikişer kez.

5.       Bu sezon lig daha çekişmeli mi ? Bunu anlayabilmek için şu basit analizi kullanabiliriz. 18 takımlık ligi ilk 6, orta 6 ve son 6 olarak üç gruba ayıralım.  Her grubun topladığı puanların ortalamalarını alıp birbirleri ile karşılaştıralım. 

Bu sezonda ilk 6 takımın topladığı puanların ortalaması 29.7, ortadaki 6 takımın topladığı puanların ortalaması 23.0 ve son 6 takımın topladığı puanların ortalaması ise 16.3.

İlk 6 takımın ortalamasının en düşük olduğu üçüncü sezon. 2012/13’de bu ortalama 28.0, 2006/07’de ise 29.5 idi.

Orta grupta yer alan takımların ortalamalarına baktığımızda 5’inci en yüksek ortalama. 

Son grupta yer alan takımların ortalamalarında ise 2012/13 sezonundan sonra en yüksek ortalama.

İlk grup ile ikinci ve üçüncü grup ortalama farklarına baktığımızda, gruplar arasında farkların en az olduğu ikinci sezon. En düşük farkların olduğu sezon 2012/13 sezonu. Bu sezon ikinciliği 2006/07 sezonu ile paylaşıyor. Dolayısıyla bu sezon ligin oldukça çekişmeli geçtiği ortada.

Bu sezonun 2006/07 ve 2012/13’den farkı liderin ve ikinciliğin üç büyükler dışında oluşu ve ilk beşte üç büyüklerden birinin olmayışı.

6.       Fikstür avantaj/dezavantajı: Deplasmanların genelde dezavantaj olduğu kabul ediliyor ancak sonuçlar bazen bu durumun tersi de olabiliyor.  Örneğin Başakşehir 8 dış saha maçında 17, Antalya 9 dış saha maçında 15 puan çıkarırken, Trabzon 8 maçta sadece 9 puan toplayabilmiş.

Örneğin, Malatya, Başakşehir ve Trabzon 8’er iç saha maçında 17’şer puan toplarken, Antalya 11 puan toplayabilmiş.

İlk 7 sırayı paylaşan takımların (Başakşehir, Malatya, Antalya, BJK, GS, Kasımpaşa ve Trabzon) birbirleri ile yaptıkları maçlara baktığımızda,

a.       Başakşehir 11 puan toplamış, 5 maçı evinde oynamış, sadece 1 deplasmana gitmiş (Kasımpaşa) ikinci yarıda 5 deplasmana gidecek.

b.       Malatya 10 puan toplamış, ikinci yarı 3 deplasmanı var (Antalya, Galatasaray, Trabzon)

c.       Trabzon 8 puan toplamış, ikinci yarı 2 deplasmanı var (GS ve Kasımpaşa)

d.       Beşiktaş 7 puan toplamış, 4 deplasmanı var (Malatya, Antalya, GS ve Trabzon)

e.       Antalya 7 puan toplamış, 2 deplasmanı var (GS ve Trabzon)

f.        Kasımpaşa 10 puan toplamış, 4 deplasmanı var (Malatya, Antalya, BJK ve Başakşehir)

g.       Galatasaray 7 puan toplamış. Sadece Kasımpaşa deplasmanı var.

7.       Şampiyonluk alışkanlığı: Son 18 sezonda GS 7, FB 6, BJK 4 ve Bursa 1 kez şampiyon olmuştu. Sivas ve Başakşehir daha önce ikişer kez ilk yarıyı lider bitirmelerine karşın şampiyon olamamışlardı. Bir takımın daha önce şampiyon olamaması, bundan sonra olamayacağı anlamı taşımıyor. Nitekim Bursa 2009/10 sezonunda üstelik üçüncü sıradan gelip şampiyon olabilmişti. Ama büyük camiaların şampiyonluk motivasyonlarının ve bu mücadelenin yarattığı strese dayanıklılıklarının ve taraftar gücünün etkisi yadsınamaz.

8.       Galatasaray’ın şampiyonluk şansı nedir ? Kadro, devre arası transferler, sakatlıklar, hoca, hakemler, yönetim gibi pek çok matematiğe sığdıramayacağımız faktörleri dikkate almadan, sadece matematik ve istatistik açısından baktığımızı bir kez daha vurgulayalım.

a.       Galatasaray’ın ilk yarıyı lider bitirmemesi şampiyonluğu yakalayamayacağı anlamına gelmez. Son 18 sezondaki 7 şampiyonluğunun 4’ünde 2’ncilik ve 3’üncülükten gelerek şampiyonluğu kapmıştı.

b.       Bugün için liderle aradaki 6 puanlık fark önemli olmakla beraber geçmişte 8-9 puanlık farkların bile kapatılabildiği görülmüştür.

c.       Son 18 sezonda13’ünde şampiyon takımlar ilk yarıda topladıkları puandan fazlasını toplayarak başarılı olmuşlar. Ağırlıklı olarak geçmişte şampiyonu ikinci yarıda alınan puanlar belirlemektedir.

d.       Şimdiye kadar en düşük şampiyonluk puanı 70 olmuştur. GS’ın mevcut 29 puanının üzerine ekleyebileceği en çok 51 puan olduğuna göre ikinci yarıda 10 puan kaybederek bile şampiyon olması bu istatistikler içinde olur.

e.       Lig sıralamasını ilk 6, orta 6 ve son 6 olarak alınan puanlar açısından değerlendirdiğimizde, bu sezonun en çekişmeli üçüncü sezon olduğunu görmekteyiz. Şimdiye kadar çok sayıda sürpriz sonuç ortaya çıktı. Aynı sürprizler ikinci yarıda da yaşanabilecektir. GS’ın sürpriz puan kayıpları, diğer takımlardan daha az olur ise ipi göğüsleme şansı bulunmaktadır.

f.        Üst sıralarda yer alan 7 takımın kendi aralarında oynayacakları maçlar belirleyici olacaktır. İkinci yarıda Başakşehir 5, Beşiktaş ve Kasımpaşa 4, Malatya 3, Antalya ve Trabzon 2 deplasmana giderken GS’ın sadece Kasımpaşa deplasmanı bulunuyor. Öte yandan Başakşehir ve GS’ın evinde beklenmeyen puan kayıplarına uğradığı da bir gerçektir. Kazanılamayan –görece- kolay maç avantajın dezavantaja dönmesi demek.

g.       Birinci sıradaki rakibinin daha önce şampiyonluk yaşamamış olması bir avantajdır. (bkz. Son iki sezon Başakşehir, 2007/08 ve 2008/09’da Sivas gibi)

h.       Şampiyonluk için ikinci yarıda kanımca en az 41 puan toplamak gerekmektedir. Alınabilecek en yüksek puan 51 olduğuna göre 10 puandan daha fazla kaybedilmemelidir.  Bunun karşılığı 5 beraberlik veya 2 mağlubiyet 2 beraberlik demektir. Yani 12-13 galibiyet gerekiyor.

i.         Son söz. Hayli ilginç ve heyecanlı bir ikinci yarı bizi bekliyor.